POMNIKI BOLESŁAWIECKIEJ TYSIĄCLATKI cz 1

Powstała w 1964 r. szkoła - POMNIK TYSIĄCLECIA PAŃSTWA POLSKIEGO Z NR 8 w herbowej tarczy należała do najciekawszych i najbardziej oryginalnych placówek oświatowych nie tylko w Bolesławcu, ale także w skali kraju. To efekt rozlicznych innowacyjnych inicjatyw pedagogicznych, których zewnętrznym symbolem pozostają do dzisiaj - nieliczne już, niestety, liczne kiedyś rzeźby,pomniki i tablice pamiątkowe fundowane społecznym sumptem. Z mojej inicjatywy realizowaliśmy tutaj interesującą koncepcję szkoły autorskiej preferującej trzy ważne ośrodki zainteresowań i pracy dydaktyczno - wychowawczej, a więc wychowanie przez sztukę /w klasach najmłodszych/, edukację morską i wychowanie patriotyczno-obywatelskie. Podporządkowano temu celowi treści, metody, zasady, organizację pracy i nawet bazę materialną szkoły, co znalazło uznanie w kręgach znawców przedmiotu, nigdy jednak patronatu naukowego czy formalnej akceptacji władz oświatowych na szczeblu lokalnym. Chlubny wyjątek stanowiły władze wojewódzkie, a przede wszystkim życzliwy szkole Kurator Oświaty i Wychowania mgr Karol Lisowski i jego zastępca mgr Machoy. Olbrzymia ilość uzyskanych przez Tysiąclatkę odznaczeń, wyróżnień i nagród predystynuje ją do umieszczenia w popularnej księdze rekordów, ale to temat do odrębnej publikacji.

Dziś - jedynie kilka podstawowych informacji o pomnikach, które powstały na posesji szkolnej popularnej “Ósemki”, nie bez perturbacji i kłopotów formalno-prawnych, ale za to będących widocznym symbolem wartkiego nurtu życia pedagogicznego w placówce mającej ambicje sprostać wyzwaniom współczesności.

Najstarszy z pomników zlokalizowanych na placu apelowym noszącym w przeszłości imię MARYNARKI WOJENNEJ poświęcony został pamięci BOHATERSKICH OBROŃCÓW HELU, o czym zaświadcza tekst wykuty w granitowej płycie - symbolicznym żaglu kogi. Kompozycja swoim kształtem nawiązuje do problematyki morskiej, bardzo popularnej przez wiele lat w życiu i pracy szkoły, która podjęła szeroki eksperyment w zakresie wychowania morskiego młodzieży, m.in. organizując otwarte ogólnopolskie seminaria naukowe o tej i pokrewnej problematyce i opracowując kilkadziesiąt publikacji i referatów, a przede wszystkim tworząc unikatowe muzea morskie im.dra Bronisława Miazgowskiego i Teofila Grydyka oraz Muzeum Antarktydy im. Alicji i Czesława Centkiewiczów, Klub Neptuna, nie licząc wielu innych sal z piętnem morskim oraz części galerii malarskiej im. prof. dra Tibora Csorby o tematyce marynistycznej, głównie żeglarskiej. Morska tematyka stanowi zresztą dominantę w wystroju całego wnętrza szkoły i w pomnikowej serii kolejnych monumentalnych kompozycji.

W skład kompozycji pomnika BOHATERSKICH OBROŃCÓW HELU wchodzi ponadto kotwica rybacka otrzymana z PPiUR “Koga” z Helu /dar Edmunda Szoszorowskiego/ i dwa głazy-otoczaki leżące na postumencie zbudowanym z płytek granitu. Większość prac wykonał bezinteresownie Zygmunt Wydrych, zasłużony mecenas i przyjaciel szkoły, na wniosek dzieci odznaczony “Orderem Uśmiechu”. Granitową płytę o wadze kilku ton przekazały bezpłatnie Bolesławieckie Zakłady Kamienia Budowlanego.

Tuż obok ustawiliśmy zbliżony w formie plastycznej pomnik ku czci Generała FRANCISZKA KLEEBERGA, legendarnego dowódcy Wojska Polskiego, który stoczył ostatnią regularną bitwę z Niemcami pod Kockiem i Wolą Gułowską 6 października 1939 r. Historia pomnika również ma bezpośredni związek z morzem, ponieważ wmurowano tu replikę brązowej tablicy pamiątkowej ze statku patronackiego szkoły m/s”Gen. Fr. Kleeberg”, którą ofiarowało warszawskie środowisko Kleeberczyków, przede wszystkim zaprzyjaźniony z młodzieżą Kazimierz Burża, także Kawaler “Orderu Uśmiechu”. Pierwotnie na tablicy pomnikowej znajdował się wizerunek żołnierskiego orła z koroną, który wykuł e granicie Kazimierz Oko, potem zmieniłem koncepcję i umocowaliśmy tu odlany w brązie wizerunek bohaterskiego generała, który nie poddał się hitlerowcom do chwili wystrzelenia wszystkich armatnich pocisków. Na granitowej głównej części nietypowej kompozycji wykuty jest następujący tekst :

“Generałowi FRANCISZKOWI KLEEBERGOWI i jego żołnierzom , bohaterom tragicznego Września 1939 roku - młode pokolenie Polaków”.Dowodzi to niezbicie trwałych wartości w realizacji idei wychowania patriotycznego i stworzenia okrzepłej tradycji tradycji w tym względzie, do czego zobowiązuje zresztą imię szkoły - BOJOWNIKÓW O WOLNOŚĆ I DEMOKRACJĘ, znacznie wyprzedzające czas przemian, których dziś jesteśmy świadkami w ojczystym kraju. Dodajmy w tym miejscu, że szkoła nie zamykała swojej patriotycznej działalności we własnych murach, co udowadnia dobitnie przyjęty przez władze miejskie wniosek o nazwanie jednej z ulic i największego parku imieniem Obrońców Helu. Dziś niewielu mieszkańców naszego grodu pamięta o tym fakcie, a to przecież element element innowacyjny w sferze lokalnej kultury, rodzaj prekursorstwa.

Warto dodać w tym miejscu jeszcze jeden ważny szczegół dotyczący symbolicznego i realistycznego zagospodarowania przestrzeni wokół szkoły. Otóż każdego dnia wszyscy wychowankowie przekraczali bramę wejściową do Tysiąclatki, którą zdobiły dekoracyjne metalowe kotwice, dar Zakładów Górniczych “Konrad”, przypominające o związkach szkoły z morzem. Zniszczono tę interesującą i wrośniętą w system wychowania młodzieży tradycję stosunkowo niedawno. Szkoda - niechby został kolejny ślad bogatej przeszłosci i pedagogicznego dorobku.